Op 24 december 2013 overleed Toos Renckens. In september van het jaar daarvoor werd bij haar een ernstige ziekte vastgesteld die niet behandelbaar bleek. De artsen voorspelden dat zij nog slechts enkele maanden te leven had. Het werd echter een lang en zwaar jaar, waarin ook nog haar echtgenoot, de kunstenaar Dirk Ribbeling, kwam te overlijden. Ondanks de toenemende lichamelijke klachten bleef Toos tot op het allerlaatst zeer helder van geest, bleef ze zoals altijd open staan voor nieuwe ideeën en ontwikkelingen, en bleef ze belangstellend voor het lief en leed van de mensen in haar omgeving.
Drs. Toos Renckens studeerde muziek aan het Amsterdams Muzieklyceum en MO-pedagogiek/onderwijskunde aan de VU. Na haar studie werkte zij als muziekdocent op scholen, van de basisschool tot het conservatorium. Later trad zij in dienst bij de SLO (Stichting Leerplanontwikkeling Nederland), waar zij zich wijdde aan de leerplanontwikkeling voor het vak muziek voor leerlingen van 12 tot 16 jaar. Na haar pensionering ging zij filosofie studeren aan de UvA. Net voor haar zeventigste verjaardag studeerde zij bij Albert van der Schoot af met haar eindscriptie getiteld Vanitas. Hierna pakte zij ook de muziekbeoefening weer serieus op. Zij nam les en studeerde twee uur per dag (o.a. Bach en Sjostakovitsch) tot zij dit niet meer kon. Kort voor haar laatste opname in het ziekenhuis speelde zij tijdens een muziekmatinee voor een zeer geboeide kring het eerste deel van de Sonate Fantasia opus 78 in G van Schubert die haar erg dierbaar was.
Kort na de oprichting van het NGE werd Toos Renckens in 1998 lid. Ze was direct prominent aanwezig met een eigen geluid. Vanuit haar dubbele expertise als filosoof en muziekdidacticus drong zij aan ons in het denken over kunst niet binnen de traditionele indelingen in vakgebieden te laten opsluiten. Denken over kunst zonder een echte ontmoeting met kunst en kunstenaars vond zij te abstract. Voor haar hoorden het eigene van de kunstpraktijk, evenals de rijkdom van de esthetische ervaring, in het denken meegenomen te worden. Op haar aandringen werd ook een echte ontmoeting met kunst als vast programma-onderdeel opgenomen bij NGE-congressen. Ook maakte zij zich binnen het NGE sterk voor meer ruimte voor binnenlandse studiedagen. Daarnaast was zij een enthousiaste deelnemer van de werkgroep hermeneutische esthetica.
Samen met Jan de Vlaming en Miriam van Rijsingen richtte Toos Renckens in 2004 het Esthetisch Genootschap Oost-Nederland op, kortweg EGO. De maandelijkse salonbijeenkomsten van EGO, waar filosofen en kunstenaars elkaar ontmoetten, vonden de eerste paar jaar afwisselend in Enschede en Dieren plaats. Daarna was het huis van Toos Renckens en Dirk Ribbeling de vaste thuishaven voor de filosofische salon. Hier gaf Toos de salon gestalte op haar eigen karakteristieke wijze: een combinatie van zorgende gastvrijheid, grote intelligentie, liefde voor de kunsten, en vanuit de morele houding dat iedereen die mee wilde denken er toe deed. Ruim tien jaar lang is Toos hierin de EGO-leden voorgegaan. Met haar kritisch filosofische houding, haar empathie, haar warme persoonlijkheid en wijze sturing van het filosofisch discours tijdens de salons is zij een blijvend voorbeeld voor de EGO-leden. Zij koesteren dierbare herinneringen aan deze bijeenkomsten, en zijn dankbaar voor de zo zorgende gastvrijheid van Toos en Dirk door al die jaren.
Op de vraag waar zij zich als filosoof binnen de esthetica het meest thuis voelde, gaf zij onlangs nog na enig nadenken aan, zich vooral verwant te voelen met Susanne Langer en Paul Ricoeur, waarmee zij het landschap van haar filosofisch leven prijsgaf.
Toos beschikte over een niet aflatende ontvankelijkheid ten opzicht van de ontwikkelingen in de wereld, een ontvankelijkheid als die van een tabula rasa : in het afgelopen half jaar nog las zij het boek The Master and His Emissary: The Divided Brain and the Making of the Western World, stuk.
Een hoogtepunt was haar creatieve filosofisch inzicht dat leidde tot het succesvolle symposium: Muziekfilosofie Punt en Contrapunt, stemmen uit de muziekfilosofie in de Lage Landen, dat in samenwerking met het NGE, de VU en het Orgelpark op 23 november 2012 plaatsvond in Amsterdam. Door haar ziekte kon Toos hier helaas zelf niet meer bij aanwezig zijn. In het voorjaar van 2014 zal dit symposium nog worden afgerond met de publicatie van het boek Muziek ervaren, dat zal worden opgedragen aan Toos.
Het NGE is Toos Renckens dankbaar voor haar inzet binnen de vereniging en voor hetgeen zij de vereniging heeft nagelaten. We missen haar als een zeer gedreven en enthousiast lid.
Leden van de EGO-salon.